Di chúc miệng có hiệu lực không?
Hãng Luật Duy Tín có nhận được câu hỏi của khách hàng Nguyễn Quốc T ở Bá Hiến, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc như sau:
Bố mẹ anh Nguyễn Quốc T có 04 người con, anh là con cả. Bố mẹ anh đã mất cách đây 05 năm. Trước khi mất, dưới sự chứng kiến của tất cả các con, bố mẹ anh có di chúc miệng sẽ để lại toàn bộ tài sản cho anh Nguyễn Quốc T và anh Nguyễn Quốc T có trách nhiệm thờ cúng bố mẹ, tổ tiên. Nhưng nay, có 02 người anh em của anh Nguyễn Quốc T không đồng ý với di chúc trên, cho rằng việc anh Nguyễn Quốc T được hưởng toàn bộ di sản như vậy là không công bằng, nên muốn chia theo pháp luật. Anh Nguyễn Quốc T hỏi, trong trường hợp này di chúc miệng của bố mẹ anh có hiệu lực không? hay phải chia thừa kế theo pháp luật?
| Mục lục 1. Di chúc là gì? 2. Di chúc miệng có phải là hình thức di chúc hợp pháp? 3. Điều kiện để di chúc miệng có hiệu lực |
Để giải đáp cho câu hỏi của anh Nguyễn Quốc T, chúng tôi xin đưa ra một số thông tin và quan điểm qua bài viết dưới đây:
1. Di chúc là gì?
Để làm rõ câu hỏi di chúc là gì, Điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã đưa ra khái niệm về di chúc như sau: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”
2. Di chúc miệng có phải là hình thức di chúc hợp pháp?
Căn cứ theo quy định tại Điều 627, Điều 628, Điều 629 Bộ luật Dân sự năm 2015 “Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng”. Như vậy di chúc miệng là một hình thức di chúc hợp pháp do phù hợp với nội dung quy định này.
“Di chúc miệng là sự thể hiện ý chí của cá nhân bằng hình thức lời nói nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”
3. Điều kiện để di chúc miệng có hiệu lực
Di chúc miệng là một dạng di chúc đặc biệt, bởi lẽ, di chúc miệng thường xảy ra trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản. Theo quy định tại Điều 629 Bộ luật Dân sự năm 2015, sau 03 tháng, kể từ thời điểm lập di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.
Ngoài ra, di chúc miệng hợp pháp phải có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015, cụ thể như sau:
– Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;
– Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
– Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Đối với các trường hợp người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi thì di chúc miệng không có giá trị mà phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
Đối với các trường hợp người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ, di chúc miệng không có giá trị mà di chúc phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
Như vậy, đối chiếu với trường hợp anh Nguyễn Quốc T hỏi, các thông tin do anh cung cấp chưa đủ cơ sở để nhận định di chúc miệng của bố mẹ anh có hiệu lực hay không.
Theo kinh nghiệm của Hãng Luật Duy Tín, người dân không nên lựa chọn hình thức di chúc miệng, trừ trường hợp không thể lập được di chúc bằng văn bản. Bởi vì, di chúc miệng tiềm ẩn nhiều rủi ro không có hiệu lực khi xảy ra tranh chấp. Trong thực tế, phần lớn di chúc miệng không được chấp nhận do không đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật, điều này xuất phát từ nhiều lý do như: hoàn cảnh khách quan, hiểu biết pháp luật còn hạn chế… Để phòng ngừa rủi ro này, việc tìm đến Luật sư, chuyên gia pháp lý để được tư vấn và hỗ trợ là giải pháp được ưu tiên lựa chọn.
Với đội ngũ Luật sư và chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm, tâm huyết, Hãng Luật Duy Tín sẵn sàng tư vấn các vấn đề liên quan đến các lĩnh vực pháp lý. Chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp các dịch vụ pháp lý liên quan đến tư vấn và lập di chúc, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua https://luatduytin.vn/ hoặc Hotline: 0966.902.665 để được hỗ trợ.
Nguyễn Trung Hiếu
